Özellikle gurbetçi vatandaşlarımızı ilgilendiren bu konuya ilişkin, 21.04.2017 tarihinde, Türkiye’nin de taraf olduğu “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” vergi kayıp ve kaçaklarını önleme adına 107 ülke tarafından imzalanmış, 31.12.2019 tarihinde onaylanmıştır.

Bu anlaşmaya göre, imzacı ülkeler, başka ülkede ikamet eden kişi ve kurumların banka hesap bilgilerini; her yıl, otomatik olarak ilgili ülkeyle paylaşacaktır. Türkiye’de otomatik bilgi değişimi için bilgileri toplamaya ve paylaşmaya yetkili makam Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı’dır.

Örneğin, İsveç’te yerleşik bir Türk vatandaşının, Türkiye’de bulunan ve bu kapsama giren banka hesabının 2020 yılı bilgileri, 2021 yılı Eylül ayında İsveç Devleti ile paylaşılacaktır. Tabii ki tam tersi durum da geçerlidir. Sadece ilgili yılın hesap bilgileri paylaşılacak olup geçmişe dönük bir paylaşım söz konusu değildir.

Otomatik bilgi değişimine katılmayan ve şeffaf olmayan ülkeler, hem OECD hem de Avrupa Birliği ülkeleri nezdinde “kara liste”ye alınmakta, uluslararası finans çevreleri ve kredi kuruluşlarınca bu liste değerlendirilmektedir. 2019 yılı sonuna ait hesap bilgilerinin paylaşılacağı 2020 yılı için; Türkiye, anlaşmaya taraf olan ülkelerden Almanya, Hollanda, Fransa, Belçika, Avusturya ve Fransa’yı bilgi değişim takvimine almamıştır.  Ancak yukarıda bahsedilen nedenden ötürü Türkiye’nin bu süreci daha fazla geciktirememesi ve 2020 yılı hesap bilgilerinin 2021 yılında ilgili ülkelerle paylaşması muhtemeldir.

Bu kapsamda;

• Mevduat hesapları (genel olarak bankalar),
• Saklama hesapları (saklama bankaları vb.),
• Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati (yatırım bankaları ve fonlar),
• Nakdi değer sigorta sözleşmeleri (belirli sigorta şirketleri),
• Düzenli ödeme sözleşmelerine (anüiteler) ilişkin finansal bilgiler paylaşılacaktır.   

Değişime tabi tutulacak bilgiler;

• İlgilinin adı ve soyadı,
• Adresi,
• Yerleşik (mukim) olduğu ülke ve vergi kimlik numarası (VKN),
• Doğum yeri ve tarihi,
• Hesap numarası, hesap bakiyesi ya da değeri,
• Hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü, gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı,

gibi bilgiler ilgili ülkelerle paylaşılacak olup, GAYRİMENKUL VE TAŞIT BİLGİLERİ OTOMATİK BİLGİ DEĞİŞİMİ KAPSAMINDA DEĞİLDİR. Hesap hareketleri detayı ve hesap bakiyesinin kaynağı (kira geliri, emekli aylığı gibi) da bu kapsamda finansal kuruluşlardan alınmayacak ve paylaşılmayacaktır.

Çifte vatandaş olmak bilgilerin ilgili ülkeyle paylaşılacağını göstermez. Bilgi paylaşımında dikkat edilen esas unsur vatandaşlık değil yerleşikliktir (mukimlik). İlgili mercilerce şahsın hesap bilgileri incelenir, yurtdışında ikamet ettiğine dair adres bilgisine veya yurtdışında ikamet ettiği konusunda ipucu veren verilere rastlanmazsa hesaba ilişkin bilgiler paylaşılmaz.

Örneğin, kişinin adresi Türkiye’de olsa dahi, banka hesap bilgilerinde İsveç’te ilgili kişiye ait bir telefon numarası, ilgili ülkede adresi bulunan bir kişiye verilmiş temsil yetkisi veya ilgili ülkedeki hesaplara düzenli para transferi talimatı gibi verilerin tespit edilmesi halinde hesabın kapsama girmesi söz konusu olabilir. Bankalarca 01.07.2017 öncesi kaydedilmiş olan hesap bilgileri daha ayrıntılı incelenmekte iken 01.07.2017 sonrası için ikametgahın diğer hesap bilgileri ile çelişmiyor olması yeterli kabul edilir. Bunun nedeni ise bankaların, bu anlaşmaya uymak adına, 01.07.2017 tarihinden sonra ikametgaha ilişkin verilere özellikle dikkat etmesidir.

Banka hesabı yıl içinde kapatılmış dahi olsa bir sonraki yıl ilgili ülkeye bildirilir. Örneğin, Türkiye’de hesabı bulunan ancak Almanya’da ikamet eden kişinin 2020 yılı Mart ayında kapatmış olsa dahi hesap bilgileri 2021 yılı Eylül ayında Alman Devleti ile paylaşılacaktır. Bu yüzden hesap kapatma yerine hesap bilgilerini ilgili ülkeye bildirimi önleyecek şekilde düzenlemek doğru bir yaklaşım olacaktır.

Ortak hesaplarda, bildirimi gerekli ortakların her biri açısından ilgili ülkeye bildirim yapılır, yapılan bildirimde hesap bakiyesinin ortak sayısına bölünmesi söz konusu değildir.

BİLGİ PAYLAŞIMININ SONUÇLARI NELERDİR?

1-) Çifte vergilendirme söz konusu olmamakla birlikte, ilgili ülkenin banka nezdinde görünen gelirlere koymuş olduğu vergi oranı, Türkiye’nin vergi oranından yüksekse aradaki fark ilgili ülkeye ödenecektir. Örneğin, faiz gelirlerinden Türkiye’de yüzde 10, ilgili ülkede yüzde 15 vergi alınıyorsa, ilgili ülke aradaki yüzde 5'lik farkı isteyebilecek; bu tutar, banka hesabı sahibi kişinin eline değmeden, hesaptan kesilerek doğrudan ilgili ülkeye ödenecektir.

2-) İlgili ülkede sosyal yardımlardan yararlanan kişinin paylaşılan hesap bilgileri değerlendirilerek, ilgili ülkece yardımın kesilmesi veya geriye dönük olarak ödenen tutarların kişiden talep edilmesi mümkün olabilecektir.

3-) Kişinin ilgili ülkeye yapacağı sosyal yardım, işsizlik maaşı gibi başvurular değerlendirilirken paylaşılan hesap bilgileri de dikkate alınabilecektir.

Son olarak, otomatik bilgi değişimi, karşılıklı olarak (mütekabiliyet esasında) uluslararası anlaşma kapsamında yürütüldüğünden, Kişisel Verileri Koruma Kanununu ihlal etmemektedir. 6998 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu kapsamında verilerin aktarılmasına rıza gösterilmediği yönünde dilekçe verilerek otomatik bilgi değişimini önlemek mümkün değildir. Bunu önlemek ancak yukarıda anlatılan şekilde mümkündür.

OLGUN HUKUK BÜROSU- Av. Ümit Olgun

Kişisel Verileri Koruma Hukuku Departmanı

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ : olgunhukukburosu@gmail.com