Görevi yaptırmamak için direnme suçu herhangi bir kamu görevlisine karşı, görevini icra etmesine engel olmak amacıyla cebir veya tehdit içeren bir fiil kullanılmasıyla oluşur. Kamu görevlisi görevini ifa ederken; iyiniyetli zannederek yapacağınız müdahale işbu suç kapsamına girebilir. İşin aslını bilmeden üçüncü kişilerin yapacağı girişimler tehlikeli sonuçlara yol açabilir. 

Toplum içinde memura mukavemet olarak bilinen işbu suç Türk Ceza Kanunu’nun 265. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre; 

Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. (265/1)
Suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi halinde, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (265/2)
Suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. (265/3)
Suçun, silahla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. (265/4)
Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.(265/5) 
 
Görevi yaptırmamak için direnme suçu kapsamında yaptırıma tâbi olan fiil, kamu görevlisinin görevini yaptırmamak amacıyla cebir yani fiziksel güç kullanımı veya tehdit kullanımıdır. Görevi yaptırmamak için direnme suçu seçimlik hareketli bir suç olup cebir veya tehdit kullanımından birinin varlığı suçun oluşumu için yeterlidir. Cebir veya tehdide başvurmadan işlenen kamu görevlisine karşı pasif direnme (kapıyı açmamak, kendini yere atmak, kaçmak, bir yerlere tutunmak suretiyle götürülmesini güçleştirmek, memuru dinlememek, memuru aldatmak vs.) ise 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu ile birlikte suç olarak kabul edilmekten çıkarılmıştır.

Görevi yaptırmamak için direnme suçunun faili herkes olabilir. Suçun mağduru ise kamu görevlisidir. TCK madde 6 hükmünce kamu görevlisi ‘‘Kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi’’ şeklinde tanımlanmıştır. Düzenlemeden anlaşılacağı üzere TCK’de kamu görevlisinin tanımı kapsamlı tutulmuştur. Bu kapsamda kamu görevlisine örnek olarak: zabıta, polis, muhtar, sağlık personeli, icra memuru, avukat gibi meslek grupları gösterilebilir.

Görevi yaptırmamak için direnme suçu işlenirken kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinden birinin (TCK m. 87) gerçekleşmesi durumunda (gerçek içtima hükümleri tatbik edilir) kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler de uygulanır. (Sağlık personellerine karşı işlenen kasten yaralama suçlarında ise verilecek cezalar yarı oranında arttırılır.)

Görevi yaptırmamak için direnme suçu şikayete bağlı değildir. Suçun soruşturması cumhuriyet savcılığı tarafından re’sen yapılır. Bu nedenle herhangi bir şikayet süresi yoktur. Görevi yaptırmamak için direnme suçunun temel şeklinin dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.

Söz konusu suç kişinin cezai sorumluluğuna neden olacağından alanında uzman bir avukatın yapacağı yönlendirme doğrultusunda hukuki işlem başlatılması kişi için daha iyi bir sonuç doğuracaktır.

Olgun Hukuk - Av. Ümit OLGUN
Tazminat - İdare - Ceza Hukuku Departmanı
 Av. Rabia KIRAÇ - Stj. Av. Hatice ALTUNBAŞ