Mahkeme kararına gerek olmaksızın idari kurumlarca (Belediyeler, Valilik, Kaymakamlık, Emniyet, Sosyal Güvenlik Kurumu vs.) verilen, yaptırım olarak bir miktar paranın zorla ödenmesini gerektiren cezalardır.

İdari Para Cezasına İtiraz Nereye ve Ne zaman Yapılır?

Şikayet, tespit ya da denetim üzerine yapılan aramalar sonucu bir tutanakla belirlenen idari para cezalarına karşı; yaptırım kararının ilgili kişiye tebliğinden yani idari para cezası kesildiğine ilişkin evrakın kendisine iletilmesinden itibaren özel bir hüküm yoksa 15 gün içerisinde itiraz edilebilir. Mücbir bir sebebin (olağanüstü şartlar; ağır hastalık, tutukluluk, deprem vs doğa olayları) varlığı halinde bu sebebin ortadan kalmasından itibaren; sebep deliller de eklenmek şartıyla bir hafta içerinde itiraz edilebilir.

Bu itirazın yine ilgili kanunda aksine bir düzenleme yoksa ilgili kişinin bulunduğu yerin Sulh Ceza Hakimliğine yapılması gerekir.İşbu hususların tebliğ edilen evrakta belirtilmesi zorunludur. Belirtilmediği takdirde uygulanacak itiraz süresi Danıştay 14. Dairesi'nin 2013/697 sayılı kararıyla 60 gündür.

Özel Hükümler

• Trafik cezası ile birlikte verilen aracın trafikten men edilmesi kararına karşı itiraz mercii idare mahkemeleridir. İtiraz süresi kararın tebliğinden itibaren 60 gündür. Ancak sadece trafik para cezasına karşı itiraz da bulunulacaksa itiraz mercii ve zamanı genel hükümlere tabiidir. (Sulh ceza mahkemesine 15 gün içinde başvuru)

• 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında verilen idari para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde İdare Mahkemelerinde itiraz edilebilir.

• Sosyal Güvenlik Kurumu Tarafından verilen idari para cezalarına karşı ilk olarak 15 gün içinde kurum nezdinde bulunan İdari Para Cezası Komisyonuna başvurulması gerekmektedir. Bu komisyonun kararı reddetmesi üzerine red kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde İdare Mahkemelerine başvurulabilir.

• 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında verilen idari para cezalarına karşı 30 gün içinde İdare Mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir.

Bu tarz özel durumlar ve ilgili kanunlardaki özel maddelerden haberdar olunması, yönetmeliklerin takibi açısından idari para cezalarının bir avukat tarafından takip edilmesi kişinin lehinedir. Aksi takdirde farklı kanun ve yönetmeliklerle başvuru yeri, zamanı gibi sınırları değişen idari para cezalarında kişinin bilgi eksikliği olmasından dolayı aleyhine sonuçlar doğabilir.

İdari Para Cezalarında Dikkat Edilmesi Gereken Husus

İdare, para cezasına hükmederken ilgili kanunda belirtilmiş olması durumunda her yıl maliye bakanlığınca belirtilen yeniden değerleme oranı üzerinden hesaplama yaparak cezaya hükmektedir. Yani kanun maddesinde verilen ceza miktarı ilgili kanunda, yeniden değerleme oranı uygulanır ifadesinin bulunması durumunda bu oran üzerinden tekrar hesaplanır ve idari para cezası daha yüksek meblağlara tekabül eder.İtiraz başvurularında yeniden değerleme oranını varlığı da hesaba katılmalıdır.

İdari Para Cezası Tüzel Kişiliği Olan Şirkete Kesilebilir Mi?

İdari para cezasına tüzel kişilikler açısından da hükmedilebilir. Tüzel kişiliği olan bir şirkete idari para cezası kesilmesi durumunda yönetim kurulu kesilen cezanın tamamından şahsen ve sınırsız sorumludur. Kişi, tüzel kişiliğin sadece ortağı ise (Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı Anonim Şirketler istisna olmak üzere) sınırlı sorumlu; sermaye şirketlerinde ise hisse oranı kadar şahsen ve sınırlı sorumludur.

İdari Para Cezası Ödenmediği Takdirde Ne Olur?

İdari para cezasına kişiye tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde itiraz edilmediği takdirde, karar kesinleşir. Yapılan tebliğ evrakında belirlenen süre içerinde ödenmemesi durumunda ilgili hakkında idare tarafından icrai işlem başlatılır. İdare genel tavır olarak kişinin araç, taşınmaz mal ya da banka hesaplarına haciz koyarak kişiyi ödemeye zorlamaktadır.

İdari Para Cezaları Adli Sicile İşler mi?

İdari para cezaları mahkeme tarafından verilen cezalar olmadığı için adli sicile işlenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Üstelik bu cezalar ödenmediği takdirde hapis cezasına çevrilme gibi bir durumda kesinlikle bulunmamaktadır. Mahkeme kararıyla verilen ve ödenmediği takdirde hapis cezasına çevrilen aynı zamanda adli sicile işleyen para cezaları adli para cezalarıdır. İdari para cezaları idari kurumların düzen ve asayişi sağlamak amacıyla uyguladığı bir yaptırım olup ödenmeleri durumunda bütün sonuçları ortadan kalkacaktır.

İdari Para Cezaları Nereye Ödenir?

Kişiye tebliğ edilen tutanakta idari para cezasının nereye ödenmesi gerektiği bilgisi yer almalıdır ancak bu bilginin yer almadığı durumlarda ödeme genel olarak ilçelerde mal müdürlüklerine, illerde vergi dairelerine yapılmaktadır. Bazı kurumlar ödemeyi bizzat kendileri tahsil etmektedir.

Ödeme Yapılırken Unutulmaması Gereken Hususlar Nedir?

İdari para cezasının yaptırım kararının kişiye tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde ödenmesi halinde para cezasına % 25 oranında indirim uygulanır. Bu erken ödeme kişinin itiraz yoluna başvurma hakkını engelleyici nitelikte değildir. Kişi erken ödemeden sonra yine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde itiraz yoluna başvurabilir.

Maske ve Sokağa Çıkma Kısıtlamalarına Aykırılık Sonucu Verilen İdari Para Cezalarında Ne Yapılmalıdır?

Yine bir idari yaptırım olan bu tarz cezalar genel itiraz yoluna tabiidir. Cezanın tebliği veya tefhiminden (yüze karşı bildirme, anlatma) tarihinden itibaren 15 gün içinde bulunulan yerin Sulh Ceza Hakimliğine başvurulabilir.

İdari para cezaları tek bir sistematik üzerine oturtulmamış olup fiilin türüne göre kanun ve uygulanacak yönetmelik farklılık göstermektedir. Hak kaybına uğranılmaması ve en iyi neticenin elde edilebilmesi için bu cezaların avukat yardımıyla yönetilmesini tavsiye etmekteyiz.

Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN

Ceza Hukuku Departmanı Bşk. Av.Rabia KIRAÇ

Kontrol Eden: Av. Ramazan BAL

Derleyen: Stj. Av. Zeynep CEREN

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com