"1 dönüm kenevir, 25 dönümlük orman kadar, oksijen üretirken, 4 dönüm ağaca eşit ölçüde kağıt elde edilmesini sağlar." (Twitter- Bilgiye Dair Her Şey)

"Tekstil mühendislerinin proje kapsamında kenevir yetiştirebileceğinizi biliyor muydunuz ??"(Twitterdan Alıntı)

Şeklinde sosyal medyada kenevir ekimi, dikimi ve mahsulü ile ilgili hususlar sürekli gündeme gelmektedir. Meri kanunları bilmeden gidilecek süreçte geri dönülemez ağır sonuçlarla karşılaşmamak için Ceza Kanunu açısından kenevir ekme, dikimi, mahsulü nedir ? Bilinmesinde fayda mülahaza ediyoruz.

Kenevir ekme suçu, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakebesi Hakkında Kanun'un 23. maddesinde düzenlenir. Bu kanun maddesinde kenevir ekme suçunun esrar elde etmek için kenevir ekme ve kişisel kullanım olan esrarı elde etmek için kenevir ekme olmak üzere iki şekilde işlendiği yer alır. Bu nedenle de kenevir ekme suçunun yalnızca eken kişileri değil, bütün toplumu hatta bütün insanlığı tehdit eden suçların başında geldiği,dolayısıyla korunan hukuki değerin kamu sağlığını korumak olduğunu söylemek mümkündür.

Kenevir Ekme Suçunun Türleri ve Cezaları

2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun'un 23. maddesinde düzenlenen kenevir ekme suçu, söz konusu maddeye göre iki ayrı suç şeklinde düzenlenir.

1-)Esrar elde Etmek İçin (Ticaret Amaçlı) Kenevir Ekme Suçu: 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun'un 5. Maddesinde esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapılmasının yasak olduğu ifade edilmiştir. Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişinin ise dört yıldan on iki yıla kadar hapis ve beşyüz günden onbin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacağı ifade edilir. İşbu suç yetişen kenevirin başkasına verilmesi, satılması, tedarik edilmesi gibi amaçlarla yapılması hallerinde de gerçekleşir.

2-) Kendi Kişisel İhtiyacı İçin Kenevir Ekme : Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi ise bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.Bu madde kapsamında ekim yapmadan kasıt ise tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadar geçen süreçtir.

Kenevir Ekme Suçunun Diğer Suçlarla İlişkisi Nedir?

Hasattan sonra belli şartları oluştuğunda keneviri elde bulundurma uyuşturucu madde bulundurma veya uyuşturucu madde ticareti suçlarına vücut verebilir. Hal böyle olunca , hasattan sonra keneviri elinde bulunduran kişi hem kenevir ekme suçu hem de uyuşturucu madde bulundurma veya ticareti suçuyla cezalandırılır. Yani kenevir bitkisi, esrar elde etmek amacıyla bütünüyle ya da kısmen söküldüğü veya koparıldığı andan itibaren 2313 sayılı Kanun'un 23. maddesinde bulunan yukarıda ifade ettiğimiz suçların yanında esrarın elde edilme amacına göre TCK'nın 188. maddesindeki "uyuşturucu madde imal ve ticareti" ya da aynı Kanun'un 191/1. maddesinde bulunan "kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma" suçları da işlenmiş olacaktır. Bu durumda kenevir ekme suçları ile uyuşturucu madde imali, ticareti ya da bulundurma suçları birbirlerinin unsurları ya da ağırlaştırıcı nedeni olmadığından kişi hakkında hem 2313 sayılı Kanun'da düzenlenen "Kenevir Ekme Suçu"ndan hem de "TCK'nın 118 veya 191/1 maddesinde düzenlenen suçlardan cezalandırılacaktır. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 24/06/2021 Tarihli, 2018/10-577 Esas, 2021/313 Kararı) Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise, kişinin TCK'nın 188 veya 191/1 maddelerindeki suçun yanında 2313 sayılı Kanun'un 23. maddesinin 5. fıkrasındaki esrar elde etmek için kenevir ekme ve kişisel kullanım için kenevir ekme suçlarından da cezalandırılabilmesi için kenevir ekimine ilişkin somut delillerin (kenevir kökü, hasat artığı gibi) mevcut olması gerekir. Kişinin soyut ikrarı tek başına yeterli değildir. Örneğin; kişinin garajında veya evinde sakladığı esrarı kendi yetiştirdiği kenevir bitkisinden elde ettiği iddiası yeterli değildir.

Kenevir Ekme Suçunda Kişisel Kullanım Sınırı Nedir?

Yargıtay içtihatlarına göre, esrar elde etmek amacıyla sökülmüş, kopartılmış veya kurumaya bırakılmış kenevir bitkisi elde edilemediği, başka bir delil bulunmaması durumunda 20-25 KÖKE kadar dikili kenevirin kişisel kullanım kapsamında değerlendirilebileceğidir.

-Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 24/04/2018 Tarihli, 2017/2143 Esas, 2018/3704 Karar sayılı içtihadında; "Başka delil yoksa 20 köke kadar dikili kenevirin kişisel kullanım kapsamına değerlendirilebileceği " ifadeleriyle kişisel kullanım haddini belirler.

Kenevir Ekme Suçu İsnadı Halinde Ne Yapılmalıdır?

Tarafınıza kenevir ekme suçu isnat edildiği zaman ilk yapmanız gereken süreci en başından itibaren sıkı takip etmektedir. Öncelikli olarak, imzaladığınız tutanaklara dikkat etmeniz gerekir. Söylemediğiniz ya da yanlış olduğundan emin olduğunuz şeyleri mutlaka düzelttirin. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli şeylerden biri ise olay yeri tespit tutanağı tutulurken (Bu tutanak aynı zamanda yakalama, el koyma, imha hususlarını da içerebilir.) yani ele geçirilen kenevirlerin sayımı yapılırken yanlış sayım yapılmadığından emin olunmalıdır. Bununla birlikte dişi ve erkek kenevirlerin birbirinden farklı olduğu belirtilmeli ve bitkinin yapraklarının kök olarak sayılmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca yere dökülen yaprakların da kubar esrar olarak nitelendirilmemesine dikkat edilmelidir.

Tüm bunların yanı sıra dikkat edilmesi gereken şeylerden bir diğeri yapılan işlemlerin hukuka uygun olup olmadığıdır.Özellikle soruşturma sürecindeki uygulanan koruma tedbirlerinin hukuka uygunluğuna dikkat edilmelidir. Örneğin; Uygulanan arama tedbiri bakımından yetkili mercii Cumhuriyet savcısı ise bu adli aramadır. Ancak bulunulan yerin en büyük mülki idari amiri ise bu bir önleme aramasıdır. Yani adli arama bir koruma tedbiri iken, önleme araması idari işlemdir. Dolayısıyla bu aramalar hukuki nitelik olarak dahi birbirinden farklıdır. Bu yüzden süreç içerisindeki kolluk işlemleri büyük önem ifade eder. Bu nedenle kişi sürecin en başında uzman bir avukattan yardım alamasa bile bahsi geçen hususlara dikkat etmelidir.

Tüm bunların yanı sıra faydalı olması nedeniyle kenevir yetiştiriciliği yapmak isteyen bir kimse, Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik madde 7; "Lif, tohum, sap ve benzeri amaçlara yönelik izinli kenevir yetiştiriciliği yapmak isteyen çiftçiler, 1 Ocak-1 Nisan tarihleri arasında yetiştiricilik yapacakları yerin en büyük mülki idare amirliğine (...) başvuruda bulunurlar." uyarınca izinli kenevir yetiştiriciliği yapmak için başvuruda bulunabilir.

SONUÇ

Kenevir ekme suçu, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddeleri Murakabesi Hakkında Kanun'un 23/5 maddesinde düzenlenen TCK'da yer alan uyuşturucu madde ticareti ve uyuşturucu madde bulundurma suçlarından farklı olan ama aralarında bağ olan önemli suçlardandır. Dolayısıyla esrar elde etme amacıyla kenevir ekme veya kişisel kullanım için kenevir ekme suçu ile yargılanan veya soruşturması mevcut olan kişilerin süreci en başından oldukça sıkı takip etmeleri gerekmektedir. Bunun için ise alanında uzman bir avukattan yardım almaları en doğrusu olacaktır.

Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN

Tazminat- İdare-Ceza Hukuku Departmanı

Av. Rabia KIRAÇ

Stj. Av. Sümeyye Hatice ERSÖZ

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com