2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m. 41'e göre;

"Sürücü belgesi alacakların; 

a) Yönetmelikte belirlenen yaş ve deneyim şartlarını taşımaları,

b) Öğrenim durumu itibarıyla en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olmaları,

c) İçişleri ve Sağlık bakanlıklarınca müştereken çıkarılacak yönetmelikte belirlenen sağlık şartlarını taşımaları,

d) Sürücü kurslarında teorik ve uygulamalı eğitimini tamamlayıp sürücü sınavlarını başararak, motorlu taşıt sürücüsü sertifikası almış olmaları,

e) Adli sicilinde, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 188(Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti), 190 (Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma) ve 191 inci (Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak) maddeleri , 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrası (Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın devletin siyasi, iktisadi veya askeri güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması), 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında (Ateşli silahlar ve bunlara ait mermilerin iki veya daha çok kişi ile birlikte ülkeye sokulması veya bu suçun suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi, bu tür silahlar veya mermilerinin miktar bakımından vahim olması) belirtilen suçlardan hüküm giydiğine dair kayıt bulunmaması,

f) Önceden verilmiş aynı sınıf bir başka sürücü belgesinin bulunmaması,

g) Başka sınıf sürücü belgesi alabilmek için, daha önce verilmiş ancak geri alınmış olan sürücü belgesinin bu Kanunda öngörülen şartlar yerine getirildiği için sahibine iade edilmiş olması zorunludur."

Maddeye göre ehliyet alabilmenin şartlarından biri kişinin adli sicilinde, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 188,190 ve 191 nci maddeleri, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla mücadele Kanununun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrası, 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli silahlar ve bıçaklar ile diğer aletler hakkında kanunun 12 nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen suçlardan hüküm giydiğine dair kayıt bulunmamasıdır. Bu şart ehliyetin alındığı tarihten itibaren sürdürülmesi gereken bir şarttır. Nitekim 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m. 41/4'e göre "Sürücü belgesi alındıktan sonra bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen suçlardan biri ile mahkumiyet halinde bu kişilerin sürücü belgeleri, bu kanunun 6 ncı maddesinde sayılan görevliler tarafından bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen şartlar sağlanıncaya kadar geri alınır."  

Dolayısıyla uyuşturucu madde kullanmak, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırmak, uyuşturucu madde ticareti, kaçakçılık suçlarında suçun konusunu oluşturan eşyanın, devletin siyasi, iktisadi veya askeri güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12. maddesinin ikinci ve devamı fıkralarında tanımlanan suçlardan birinden mahkumiyet kararı bulunan kişilerin ehliyeti yetkililerce geri alınır.

GERİ ALINAN (EL KONULAN)  EHLİYETİN İADESİ NASIL SAĞLANIR?

Karayolları Trafik Yönetmeliği m. 1/b'ye göre "Sürücü belgesi, sahibinin; 26/09/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 188, 190 ve 191 inci maddeleri, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrasında ve 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli silahlar ve Bıçaklar ile diğer aletler hakkında kanunun 12 nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen suçlardan hüküm giymesi halinde, bu suçlara ilişkin kayıtlar adli sicilden silinceye kadar sürücü belgesi geri alınır." Söz konusu maddeye göre ehliyetin iadesinin sağlanabilmesi için maddede belirtilen suçlardan mahkumiyet kararının adli sicil kaydından silinmesi gerekir. Mahkumiyet kararının adli sicil kaydından silinmesi için 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu m.9'da öngörülen sürelerin geçmesi gerekir. Adli sicil kaydından silinerek arşiv kaydına alınan mahkumiyet kararının ise adli sicil arşiv kaydından silinmesi şart değildir.

Bununla beraber uyuşturucu madde kullanmak, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırmak, uyuşturucu madde ticareti, kaçakçılık suçlarında suçun konusunu oluşturan eşyanın, devletin siyasi, iktisadi veya askeri güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması ve 6136 sayılı Kanunun 12. maddesinin ikinci ve devamı fıkralarında tanımlanan suçlardan biri nedeniyle hakkında mahkumiyet kararı bulunanların ehliyet alması ve ehliyet yenilemeleri işlemlerinde Sürücü Belgesi İşlemlerine Dair Talimatının 16. maddesinin f bendinde yer alan şart gündeme gelir. Söz konusu talimatın 16/f maddesinde "2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 41/e maddesinde belirtilen ve adli sicil kaydında görünen suçları işleyen kişilerin geri alınan sürücü belgelerinin iadesi veya ilk defa sürücü belgesi almak üzere başvuruda bulunanların, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu'nun 13/A maddesi gereğince ilgili mahkemeden alınacak "yasaklanmış hakların iadesi" dair bir karar bulunması halinde başvurular kabul edilecek." düzenlenmesi yer alır. İlgili talimata göre kişinin ehliyet almaya engel teşkil eden suçlardan birinden dolayı adli sicil kaydı bulunması durumunda ilgili suç kaydının adli sicil kaydından silinmesi yeterli olmayıp, ilgili suç kaydına ilişkin yasaklanmış hakların iadesi kararının da alınmış olması gerekir.

EHLİYETİN GERİ ALINMASI (EL KONULMASI) HALİNDE NE YAPILMALIDIR?

Kişinin adli sicil kaydında Türk Ceza Kanunun 188, 190, 191 maddelerinde yer alan suçlardan, 5607 sayılı Kaçakçılıkla mücadele kanununun 4. maddesinde yer alan suçlardan ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12. maddesinin ikinci ve devamı fıkralarında belirtilen suçlardan hakkında mahkumiyet kararının bulunması halinde alanında uzman bir avukattan yararlanılması gerekir. Zira anılan suçlardan mahkumiyet kararının adli sicil kaydından silinme koşullarının oluşup oluşmadığı, yasaklanmış hakların iadesinin nereden ve nasıl sağlanacağının uzman bir avukat tarafından ele alınması ve buna göre adımların atılması gerekecektir. (Yasaklanmış hakların iadesi için 29/01/2021 tarihli makalemize bakabilirsiniz.)

SONUÇ

İlk defa ehliyet alacak kişilerin veya ehliyet sınıfını değiştirecek kişilerin veyahut da ehliyetine el konulup geri alacak kişilerin adli sicil kaydı ibraz etmeleri gerekir. Ancak ibraz edilen bu adli sicil kaydında yer alan mahkumiyet kararları kişilerin ehliyetlerinin yetkililerce geri alınmasına neden olabilmektedir. Geri alınan (el konulan) ehliyetlerin iadesi ancak 2918 sayılı kanun m.41/1-f'de yer alan mahkumiyet kararlarının adli sicil kaydından silinmesi ve yasaklanmış hakların iadesi kararının alınabilmesi ile mümkündür. Yasaklanmış hakların iadesi ve adli sicil kaydının silinmesi teknik bir konu olduğundan alanında uzman bir avukatın hukuki yardımından yararlanılması gerekir.

Olgun Hukuk Bürosu- Av. Ümit OLGUN

Tazminat - İdare - Ceza Departmanı

Av. Rabia KIRAÇ

Stj. Av. Figen ÇİÇEK

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com