Ülkemiz uzun yıllardır etrafında yaşanan olaylar nedeniyle göç dalgalarına maruz kalarak yabancılara ev sahipliği yapar. Bu yabancıların büyük bir kısmını çocuklar oluşturur. Çocuklar için en önemli şey ise eğitimdir. Bununla birlikte, ülkemizde yüksek öğretim düzeyinde eğitim almak isteyen kişi sayısı da oldukça fazladır. Yani ülkemize sığınan veya herhangi bir şekilde gönüllü olarak ülkemize göç eden yabancıların çoğu eğitim öğrenim görmek istemektedir.

Türkiye de öğretim kurumlarından yararlanma bakımından yabancı ile vatandaş arasında eşitlik ilkesi hâkim olsa da, yabancıların bu konuda yerine getirmek zorunda oldukları bazı yükümlülükler vardır. Ayrıca, yabancılar bakımından, Türkiye'de ki öğretim kurumlarında öğrenim görebilmek için öğrenci ikamet izni almak kural olarak zorunludur. Bu nedenle yazımızda, öğrenci ikamet izni nasıl alınır, şartları nelerdir, öğrenci ikamet izni başvurusu reddedildiğinde yapılması gerekenlerin ne olduğunu irdeleyeceğiz.

Öğrenci İkamet İzninden Faydalanabilecek Kişiler Kimlerdir ?

Öğrenci ikamet izni ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine verilebilir. Aynı zamanda bakım ve masrafları gerçek veya tüzel kişiler tarafından karşılanan ilk ve orta öğretim görecek yabancılara verilebilir. Ancak ilk ve orta öğretim görecek yabancılar için velilerinin veya yasal temsilcilerinin muvafakati aranmaktadır.Bununla birlikte kanun koyucu ilk ve orta öğretime gidecek yabancılar için bir istisna tanımıştır. Bu kişiler aile ikamet izni ile on sekiz yaşına kadar, öğrenci ikamet izni almadan ilk ve ortaöğretim kurumlarında eğitim hakkından faydalanabilir. Uzun dönem ikamet izni sahipleri ise öğrenci ikamet izni almak zorunda olmadan eğitim hakkından faydalanabilir. Tüm bunların yanında, öğrenci ikamet izninin öğrencinin anne babası veya diğer yakınlarına ikamet izni alma konusunda bir hak sağlamadığı unutulmamalıdır.         

Öğrenci İkamet İzninin Şartları Nelerdir ?

1-) Türkiye'de eğitim görmek isteyen yabancılar ilk olarak ülkeye yasal yollardan giriş yapmalıdır. Sınır kapılarından geçecek olanlar pasaport veya pasaport yerine geçen belge göstermelidir. Geçerli ve usulüne uygun olmayan pasaportla ülkeye giriş yapan öğrencilere ve  ülkeye yasal yollardan giriş şartını sağlamayan kişilere  idari para cezası uygulanır.

2-) Öğrenci ikamet izni almak isteyen yabancı öğrenciler hakkında ülkeye giriş yasağı alınmamış olmalıdır.

3-) Öğrenci ikamet izni için gerekli bilgi ve belgeleri ibraz etmelidir.

a) Bu ikamet türü için ön kayıt yaptırılmış olmalıdır. 

b) Türkiye'de eğitim almak isteyen yabancılar kalacakları süre için yeterli ve düzenli maddi imkana sahip olmalıdır. Bu hususun takdiri idarededir. Zira bu bilgiyi yabancı kendisi usulüne uygun belgeler.

c) Öğrenci ikamet izni almak isteyen kişinin geçerli bir sağlık sigortası bulunmalıdır.

ç) Öğrenci ikamet izni başvurusunda bulunacak kişinin eğitim vizesine sahip olması gerekir. Bunun için vatandaşı oldukları veya yasal olarak bulundukları ülkenin Türk Konsolosluklarından geliş amaçlarını içeren vize almaları gerekir.

4-) Türkiye'de kalacağı adres bilgilerini vermelidir.

Başvuru sahibi kişi tüm bu gerekli şartlara başvuru esnasında sahip olmalıdır. Aksi takdirde öğrenci ikamet izni reddedilme ihtimali kuvvetle muhtemeldir.

Öğrenci İkamet İzni Başvurusu Nasıl Yapılır ?

Türkiye de öğrenim görmek isteyen bir yabancı, vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluklarına öğrenci ikamet izni için başvuruda bulunabileceği gibi, Türkiye’de bulunuyorsa, valiliklere de öğrenci ikamet izni başvurusu yapabilir. Öğrenci ikamet izni başvurusunda bulunurken genel ikamet izni usulünün yanında başvurudan önce ön kayıt yaptırılmalıdır. Öğrenci ikamet izni başvurusu, öğrencinin ön kayıt işleminin tamamlanmasından sonra öğrenci ya da öğrenim göreceği okul tarafından, Genel Müdürlüğün belirleyeceği usul ve esaslara göre yapılır.

Öğrenci ikamet izni başvurusu, bizzat yabancı tarafından yapılabileceği gibi, başvurunun yabancının yasal temsilcisi ya da avukatı aracılığıyla yapılması da mümkündür. Bununla birlikte on sekiz yaşından küçük  yabancı öğrenciler için anne ve babanın muvafakati aranmaktadır. Çocuğun velayetinin kendisinde olduğunu belgeleyen ebeveyn, işlemleri tek başına yapabilir.

Öğrenci İkamet İzni Başvurusunun Reddi, İptali veya Uzatılmama Sebepleri Nelerdir ?

Öğrenci ikamet izni başvurusunun ret, iptal veya uzatılmama sebepleri Yabancı ve Uluslararası Koruma Kanunu md.40 uyarınca ortak sebeplere bağlanmıştır. Bu sebeplerden  ilki yukarıda ifade ettiğimiz şartların mevcut olmamasıdır. Başvuru sahibi kişi bu şartlardan birisine sahip değilse öğrenci ikamet izni başvurusu reddedilebilir. Bu şartların öğrenci ikamet izni verildikten sonra kalkması ise iptal sebebidir. Benzer bir şekilde uzatma başvurusunda bulunulduğunda yukarıda ifade edilen şartlara haiz olmamak uzatmanın yapılmasına engel teşkil edecektir. İkinci olarak yabancı öğrencinin eğitimini sürdüremeyeceğine ilişkin kanıtlar çıkması halinde ikamet izni verilmez, iptal edilir veya uzatılmaz. Üçüncü olarak öğrenci ikamet izninin veriliş amacı dışında kullanılması tespit edildiğinde  ikamet izni verilmez, iptal edilir veya uzatılmaz. Son olarak öğrenci hakkında sınır dışı etme kararı veya Türkiye'ye giriş yasağı kararı alınması halinde başvuru reddedilebilir, iptal edilebilir veya uzatılamaz.

Öğrenci ikamet izni başvurusunun Türkiye içerisinde yapılması halinde başvurunun reddi, ikamet izninin uzatılmama nedeni veya iptal sebebi valiliklerce yabancıya, yasal temsilcisine veya avukatına tebliğ edilir. İşbu tebligatta karara karşı kişinin haklarının nasıl kullanabileceği yer alır. Bu kararlara karşı iptal davası açılabilir. Örneğin; Yabancı öğrenci şartları taşımasına rağmen öğrenci ikamet izni başvurusu reddedildiğinde bu ret kararına karşı iptal davası açabilir. 

SONUÇ

İkamet izni başvuruları yabancı vatandaşlar için oldukça önemli bir husustur. Zira bu izinler yabancı kimselerin Türkiye'de yaşamalarına, eğitim almalarına vb. şeylerden faydalanmalarına olanak sağlar. Ancak bu süreç Türk Hukukuna uzak yabancılar için oldukça meşakkatlidir.

Bununla birlikte Yabancılar Hukuku ayrıntılı bir alandır. Yabancılar hem Türk Hukukunu bilmedikleri hem de Yabancılar Hukuku oldukça ayrıntılı olduğundan gerekli işlemleri tam anlamıyla yapamamaktadırlar. Öğrenci ikamet izni başvurusunda da yabancı bir kimse aslında tüm şartlara sahip olmasına rağmen usulüne uygun bir şekilde yapmadığında mağdur olabilir. Bu nedenle sürecin başından itibaren uzman bir avukatla takip edilmesi kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca öğrenci ikamet izni başvurusu reddedilen, iptal edilen veya uzatılmayan yabancı öğrencinin geçireceği süreç hukuki yönden ağır sonuçlar doğurabileceğinden alanında uzman, iyi bir avukattan hukuki yardım alması faydalı olacaktır.

Olgun Hukuk-Av. Ümit OLGUN-Konya Hukuk Bürosu

Tazminat-İdare-Ceza Hukuku Departmanı

Av. Rabia KIRAÇ

Stj. Av. Sümeyye Hatice ERSÖZ

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com