OLAY:

Milli Savunma Bakanlığı birliklerinde sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yapılan "Uzman Erbaşlığa Geçiş Sınavı" sonucunda uzman erbaş olmaya hak kazanan kişilere, 6191 sayılı Kanunun 7/5. maddesi uyarınca ikramiye ödemesi yapılır. Bakanlık tarafından yakın bir tarihte yayımlanan emirde, yapılan işbu ödemelerin yersiz ödeme sayıldığı, emir tarihi itibariyle uzman erbaş olan kişilere ikramiye ödenmeyeceği ve ödeme yapılan kişilerden ödenen miktarların geri alınacağı kararlaştırılmıştır. Emir sonrasında, ikramiye ödemesi yapılmayan kişiler idareye, idare de yersiz ödeme adı altında yapılan ödemelerin geri alınması amacıyla kişilere dava açmaktadır. Makalemizde bu konunun üzerinde durulacaktır.

ÇÖZÜM:

Sınav sonucu uzman erbaş olan kişilere yapılacak ikramiye ödemelerine ilişkin düzenleme, 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu 7/5. maddesinde yer alır: "Kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini bitirmesinden dolayı Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlere, ayrıldıkları tarihteki 15.330 gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarın, bu Kanuna ekli (2) sayılı Cetvelde hizmet yıllarına göre belirlenen oran ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır. Bu ödemeden, damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmez."

Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği'nin 21. maddesinde de aynı konu düzenlenmiştir; "Kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini bitirmesinden dolayı Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlere, ayrıldıkları tarihteki onaltı yaşından büyükler için uygulanmakta olan brüt asgari ücret tutarının 6191 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı cetvelde hizmet yıllarına göre belirlenen oran ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır. Bu ödemeden, damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmez."

Kanun ve Yönetmelik'te yer alan maddeler incelendiğinde görüldüğü üzere, ikramiye ödemeleri iki durumda yapılır; sözleşmeli erlerin kendi kusurları olmaksızın Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılması veya sözleşme süresinin bitimi. İki durumdan birinin gerçekleşmesi halinde sözleşmeli ere ikramiye ödemesi yapılacaktır.

Sınavda başarılı olarak uzman erbaşlığa geçiş halinde, sözleşme kendiliğinden son bulacaktır. Konuya ilişkin düzenleme, Yönetmeliğin 28. maddesinde yer alır: "Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine göre istihdam edilen personelden, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla, uzman erbaşlığa ve astsubaylığa başvurabilirler. En az üç yıl görev yapmış olanlar, müteakip sözleşme süresi içerisinde başvuru yapabilir. Bu durumda olanların, başvurularının kabul edilmesi halinde uzman erbaşlığa geçenlerin veya astsubaylığa nasbedilenlerin sözleşmeleri kendiliğinden son bulur."

Dolayısıyla, uzman erbaşlığa geçiş, sözleşmeli erin kusurundan kaynaklanmamaktadır. Sözleşmeli erin kusurundan kaynaklı idarece fesih halleri ise Kanun'un 6. maddesinde tahdidi olarak düzenlenmiştir, bunlara örnek olarak, yönetmelikte belirtilen yetkili kurullarca, askerî eğitim esnasında başarısız veya disiplinsiz olduğuna karar verilmek, yetkili sağlık kurullarınca askerî eğitime ve/veya göreve devam edemez kararı verilmiş olmak, sözleşmeli er adayı olma şartlarından herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu şartlardan herhangi birini kaybetmek, askerî eğitimin üçte birine katılmamak... verilebilir.

İkramiye ödeneceğine dair düzenleme halen Kanun'da yer almasına rağmen idarenin çıkardığı emir ile bu ödemelerin artık yapılmayacağını kararlaştırdığını, mevcut haliyle ikramiye ödemesi yapmadığını ve ödeme yapılan kişilere ikramiyenin tahsili amacıyla dava açtığını görmekteyiz. Kanaatimizce işbu durum hukuka aykırıdır. Zira, Kanunda açık olarak uzman erbaşlığa geçişin sözleşmeyi kendiliğinden sona erdireceği düzenlenmiştir. Sınavın kazanılması sonucunda sözleşmenin feshedilmesi, sözleşmenin idarece feshedilmesi sebeplerini tahdidi olarak düzenleyen Kanun maddesinde de yer almamaktadır. Bu nedenle, sözleşmenin feshi kişinin iradesiyle yapılan bir eylem olarak görülmemelidir. Konuya ilişkin emsal kararlarda da ikramiye ödemelerinin yapılması gerektiği hususunun vurgulandığını görmekteyiz. Hak kaybı yaşanmaması ve dava sürecinin sağlıklı yürütülebilmesi adına bu konudan muzdarip olan kişilerin hukuki danışmanlık almasını tavsiye ederiz.

Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Departmanı

 Av. Sıla Nur YILMAZ

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP :+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ : olgunhukukburosu@gmail.com