Bilindiği üzere ülkemizdeki Suriye vatandaşlarına geçici koruma sağlanmaktadır. Ancak geçici koruma altındaki yabancılara kendiliğinden çalışma izni verilmemektedir. Geçici Koruma sağlanan yabancılar çalışma izni veya çalışma muafiyeti olmadan çalışamamaktadırlar. Bu bağlamda geçici koruma sağlanan Suriye vatandaşlarının çalışabilmesi için çalışma izni alması gerekir.

Çalışma İzni Şartları Nedir?

Geçici koruma belgesinin, yabancı tanıtma belgesinin, yabancı kimlik numarasının olması;

En az 6 ay geçici koruma kapsamında Türkiye’de ikamet etmesi;

Geçici koruma kaydına göre ikamet hakkı verilen ilde çalışmak için başvuru yapılması;

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuru öncesi ön izin alınması gereken mesleklerde çalışacak olan Suriye vatandaşının ön izin belgesini almış olması;

Başka bir işverenin yanında çalışmaya izin veren çalışma izninin olmaması, ya da başvuru yapacak olan Suriye vatandaşının sonuçlanmayan bir başvurusunun olmaması;

İşyerinde çalışacak olan Suriye vatandaşı sayısının, aynı işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçmemesi şartları aranmaktadır.

Suriye Vatandaşları Çalışma İzni Almadan Türkiye'de Çalışabilir mi?

Suriye vatandaşı kimseler çalışma izni olmaksızın Türkiye'de çalışamaz veya çalıştırılamazlar. (Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik Madde 4) Suriye uyruklu yabancılar bir işverene bağımlı veya bağımsız şekilde çalışabilirler. Kendisine bağımlı olarak yabancıyı çalıştırmak isteyen işverenin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na çalışma izni başvurusunda bulunması gerekir.

Suriye Vatandaşlarının Çalışma İzni Olmadan Çalışabileceği Alanlar Var mıdır?

Suriye vatandaşı kimseler çalışma muafiyeti kapsamında sadece mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışabilir. Mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak geçici koruma sağlanan Suriye vatandaşları, çalışma izni muafiyeti başvurularını geçici koruma sağlanan il valiliğine yapmalıdır.

Suriye Vatandaşı Kimselere Çalışma İzni Verilmesinde Bölge Sınırı Var mıdır?

Geçici koruma sağlanan yabancılara çalışma iznine başvuru hakkı verilmesinde, Geçici Koruma Yönetmeliği'nin 24. maddesi  uyarınca yabancının kalmasına izin verilen iller esas alınır. (Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik Madde 7)

Bir İş Yerinde Kaç Suriye Vatandaşı Kimse Çalıştırılabilir?

Bir iş yerinde çalıştırılacak Suriye vatandaşının sayısı Türk vatandaşı sayısının 'unu geçemez. Örneğin; 50 Türk vatandaşı çalıştırılan bir iş yerinde en fazla 5 Suriye vatandaşı çalıştırılabilir. Bu oran Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nca sektör ve illere göre açık iş ve işe yerleştirmeler dikkate alınarak değişen oranlarda uygulanabilir.

Geçici Koruma Statüsü Sonlandırılan Suriye Vatandaşı Kimsenin Çalışma İzni Devam Eder mi?

Geçici Koruma Yönetmeliği kapsamında geçici koruması sonlandırılan veya iptal edilen yabancıların almış olduğu çalışma izinleri iptal edilir. (Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik Madde 13)

Geçici Koruma Statüsü Kapsamında Çalışan Suriye Vatandaşı Kimselere Ödenecek Ücretlerde Bir Alt Sınır Var mıdır?

Geçici koruma sağlanan yabancılara asgari ücretin altında ücret ödenemez. (Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik Madde 10)

Çalışma İzni Olmadan Çalışan Suriye Vatandaşları ve Çalışma İzni Olmayan Suriye Vatandaşlarını Çalıştıran İşverenler Hakkında Uygulanacak Yaptırımlar Nelerdir?

Çalışma izni olmaksızın çalışan Suriyeli işçiler ile bunları çalıştıranlar hakkında 28/07/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununun ilgili hükümleri  uygulanır. Ayrıca 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin 7 nci bendi uyarınca; idarî para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu nedenle  çalışma izni olmaksızın bağımlı olarak çalışan Suriyeli işçiye 2021 yılı verilerine göre 4.716,00 idarî para cezası kesilir. Çalışma izni bulunmayan Suriyeli  işçiyi çalıştıran işveren veya işveren vekillerine ise, her bir Suriyeli işçi için11.796,00 TL idarî para cezası uygulanacaktır. Çalışma izni olmaksızın, yabancı işçi çalıştırma fiillerinin tekrarı halinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Geçici Koruma Sağlanan Suriye Vatandaşı adına çalışma izni başvurusu, korumanın yabancıya verilmesinden ve bu amaçla ikametinden 6 ay sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılmaktadır.

SONUÇ

2011 yılında başlayan Suriye iç savaşıyla birlikte kitlesel göç hareketleri ile ülkemiz bir çok Suriye vatandaşına ev sahipliği yapar. Bununla birlikte her bireyin geçimini sağlaması için belli bir kazanç ve gelir kaynağına ihtiyacı olduğundan Suriye vatandaşı kimselerinde gelir elde etmek için çalışmaları gerekir. Ancak Suriye vatandaşı bir kimsenin çalışabilmesi için çalışma iznine ihtiyacı vardır. Dolayısıyla çalışma izni için aranan şarlar sağlanarak ilgili belgeler temin edildikten sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulunulması gerekir. Fakat Suriye vatandaşı kimseler genellikle bu idari süreç içerisindeki aşamaları ve işlemleri tam anlamıyla gerçekleştiremediklerinden yapmış oldukları başvurular olumsuz sonuçlanmaktadır.  Bu sebepten önemle belirtme ihtiyacı duyarak başvuru sürecinin hassasiyetle takip edilmesi gerekir. Nitekim, bu sürecin alanında uzman bir avukat öncülüğünde yürütülmesi en doğrusu olacaktır.

Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN

Tazminat - İdare - Ceza Hukuku Departmanı

Av. Rabia KIRAÇ

Stj. Av. Sümeyye Hatice ERSÖZ

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com