2011 yılından bu yana komşu ülke Suriye’de varlığını sürdüren iç savaş, Suriye vatandaşlarının kitlesel olarak göçüne yol açmış ve bu durum ülkemizde pek çok yabancıya ev sahipliği yapma sonucunu doğurmuştur. Gelinen bu aşamada uzun yıllardır ülkemizde yaşayan Suriye vatandaşları, her insanın doğası gereği sahip olmak istediği normal bir yaşamı arzulamışlardır. Bu nedenle bulundukları ülkenin birer parçası olan Suriyeli göçenler vatandaşlık kazanma arayışı içine girmişlerdir. 12/03/2021 tarihli “Suriyelilerin Vatandaşlık Kazanma Durumu” adlı yazımız her ne kadar Suriye vatandaşları için yol gösterici bir rehber olsa da “Vatandaşlık Hukuku” birçok istisnayı bünyesinde barındıran, karmaşık bir daldır. Bu istisnalardan biri ise Suriye uyruklu kişilerin taşınmaz satın alma yoluyla Türk vatandaşlığına sahip olamamalarıdır. Dolayısıyla bu yazımızda Suriye vatandaşlarının neden Türkiye’de taşınmaz mal sahibi olamadıkları ve bu sebeple neden Türk vatandaşlığı kazanamadıkları, bu durumun hukuki sebebinin ne olduğu, nereye dayandığı üzerinde durulacaktır.

Suriye Uyruklular Taşınmaz Satın Alma Yoluyla Neden Türk Vatandaşlığı Kazanamıyor?

Suriyelilerin istisnai yoldan vatandaşlık başvurusunda bulunmaları mümkün olabilmektedir. Fakat Suriye uyruklu kişiler, Türk Vatandaşlığı Kanun’unun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 20/b hükmündeki şartla istisnai olarak vatandaşlık başvurusunda bulunmazlar. Zira bu şart; “En az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarındaki taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı veya kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş, en az 250.000 Amerikan Dolan veya karşılığı döviz tutan peşin olarak yatırılan ve tapu siciline üç yıl süreyle devir ve terkini yapılmayacağı taahhüdü şerh edilmek şartıyla noterde düzenlenmiş sözleşme ile taşınmazın satışının vaat edildiği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tespit edilen” ifadeleriyle Türkiye’de taşınmaz mal edinen yabancılardan olmayı arar.

Suriye Uyrukluların Türkiye’de Taşınmaz Mal Edinememe Sebebi Nedir?

Suriye uyruklu kişilerin, 1062 sayılı kanun, bu kanuna dayanılarak çıkarılan kararnameler ve yönetmelikler gereği Türkiye’de taşınmaz mal edinmeleri mümkün değildir.

Suriyelilerin Türkiye’de taşınmaz satın alamamaları neredeyse 100 yıllık bir süreçtir. 1958 yılında Suriye’de kabul edilen Toprak Reformu ile mülkiyet hakkı üzerinde ciddi kısıtlamalar getirilmiştir. Aynı zamanda Suriye miras hukukuna göre yabancı uyruklu şahıslar miras yolu ile taşınmaz mal edinememektedirler. Dolayısıyla Türk vatandaşları Suriye’de mülkiyet haklarını kullanamamışlardır. Bunun üzerine "MÜTEKABİLİYET İLKESİ "gereği, Bakanlar Kurulu’nun 1062 sayılı Kanun’a dayanarak çıkardığı kararnameler, 1966 tarihli kararnameye istinaden yayımlanan “Suriye Uyrukluların Mallarının Tesbiti ve Bu Mallara El Konulması Hakkında Yönetmelik “ ile Suriye uyrukluların Türkiye’deki taşınmaz mallarına Hazinece el konulduğu bildirilmiştir. Suriye uyrukluların yeni taşınmaz edinimi de yasaklanmıştır.

Ayrıca düzenlemeden önce Suriyelilerin Türkiye’de edindikleri taşınmaz malların tapu kütüğünün beyanlar hanesine “1062 sayılı kanuna göre el konulmuştur.”şerhi yazılmıştır. Bu şerh terkin edilmeden, taşınmaz üzerinde hiç bir tasarruf yapılamamaktadır. İki ülke arasındaki bu sorunun çözüme kavuşması için defalarca bir araya gelinmesine rağmen Suriye’deki devam eden iç savaşın etkisiyle, kalıcı bir çözüm bulunamamıştır. Dolayısıyla Suriye uyruklu kişilerin halen Türkiye’den taşınmaz mal sahibi olması mümkün değildir.

Suriye Uyruklularının Türkiye’de Taşınmaz Mal Edinememesinin Hukuki Dayanağı Nedir?

İlk dayanak 1927 yılında çıkarılmış olan, 1062 sayılı Hudutları Dahilinde Tebaamızın Emlakine Vaizyet Eden Devletlerin Türkiye’deki Tebaaları Emlakine Karşı Mukbelei Bilmisil Tedabiri İttihazı Hakkında Kanundur. Bu kanun uyarınca kendi ülkesindeki Türk vatandaşlarının haklarına kısıtlama getiren yabancı devletlerin vatandaşlarının Türkiye’de bulunan taşınır ve taşınmaz mallarına el konulmakla birlikte mülkiyet hakları da kısıtlanabilir. İkinci dayanak ise Suriye idari makamları tarafından Suriye’de yaşayan Türk vatandaşlarının mallarına yönelik bir takım kısıtlamalar getirilmesi üzerine, Bakanlar Kurulu’nun 1062 sayılı Kanun’a dayanarak 1939, 1942, 1957, 1966 yıllarında çıkardığı kararnamelerdir. Üçüncü dayanak ise, Bakanlar Kurulu’nun 1966 tarihli Kararnamesine dayanılarak yayımlanan Suriye Uyrukluların Mallarının Tesbiti ve  Bu Mallara El Konulması Hakkında Yönetmelik. Bu yönetmelik ile Suriye vatandaşlarının, Türkiye’de bulunan taşınmaz mallarına Hazinece el konulduğu bildirilmiştir.

Türkiye’de Taşınmaz Mal Edinememe Durumu Tüm Suriye Uyrukluları İçin Geçerli midir?

Bu konuda önem arz eden noktalardan biri, kısıtlamalara tabi kişilerin Suriye uyruklu olmasıdır. Yani herhangi başka bir ülkenin vatandaşı olsalar bile Suriye uyruklu kişilerin Türkiye’den taşınmaz mal edinmesi söz konusu değildir. Örneğin; Aynı anda hem Alman vatandaşı hem Suriye vatandaşı olan bir kimse Türkiye’den taşınmaz mal edinemez. Bununla birlikte Suriyeliler Türk vatandaşlığı almış olsalar dahi, istisnai sayılmazlar ve Türkiye’de taşınmaz mal edinemezler.

Sonuç

Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşı olan, Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşı olup aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olan hatta Türk vatandaşı olan kişiler; mevcut kanuni düzenlemeler nedeniyle Türkiye’de taşınmaz mal sahibi olamazlar. Bu nedenle Suriye uyruklu kişiler, taşınmaz mal edinerek istisnai yoldan Türk vatandaşlığı kazanmazlar.

Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN

Tazminat-İdare-Ceza Departmanı- Konya Hukuk Bürosu

Av. Rabia KIRAÇ

Stj. Av. Sümeyye Hatice ERSÖZ

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com