Günümüzde bireysel araç kullanımının artmasıyla birlikte, trafik yoğunlaşmış; bu husus beraberinde trafik kazalarının oranını da artırmıştır. Trafik kazası; karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm,yaralanma ve araç hasarıyla sonuçlanmış olan olaydır. Tanımdan hareketle, yayaların da kazazede olması son derece doğaldır. Örneğin karşıdan karşıya geçmekte olan bir yayaya motorlu/motorsuz bir aracın (bisikletin dahi) çarpması halinde trafik kazası oluşur.

Trafik kazaları; kazazedelerin kusurundan kaynaklanabileceği gibi çevresel faktörlerin etkisiyle de ortaya çıkabilir. İklim şartları, yol durumu, araçtan kaynaklanan teknik sorunlar en çok karşılaşılan kaza sebeplerindendir. Örneğin gece vakti çukurlu bulunan bir yolda ilerlerken, sürücü ne kadar dikkatli olsa da yol durumunu farketmeyerek direksiyon hakimiyetini kaybedip, çeşitli zararlara uğrayabilir. Bu gibi nedenlerle kazanın tek taraflı olması mutlak bir şekilde sürücünün kusurlu bulunduğu sonucunu doğuramaz.

Bu yazımızda, trafik kazalarından doğan araç hasarları için hangi sigorta kapsamında sigortacıdan ne tür tazminatların talep edilebileceğini inceleyeceğiz.

Tek Taraflı Trafik Kazasında Sigorta Şirketi Ödeme Yapar Mı?

Yukarıda ifade edildiği üzere trafik kazaları çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Tek taraflı yaralanmalı/maddi hasarlı trafik kazalarında Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortalarına dayanılarak tazminat talebinde bulunulması sigortalılar (Sürücü/malik) için mümkün değildir. Zira kural olarak Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortalarında (ZMMS) sigorta şirketleri, yalnızca kaza nedeniyle karşı tarafın uğramış olduğu zararları karşılar. Örneğin iki taraflı çarpışma suretiyle gerçekleşmiş sadece araç hasarının mevcut olduğu bir trafik kazasında, karşı tarafa ait aracın maddi hasara uğraması halinde, yalnızca o aracın maddi hasarı karşılanır.

Tek taraflı trafik kazalarında araç hasarından kaynaklı maddi zararların karşılanması için KASKO sigortasının varlığı gerekir. Kasko, ZMMS'den farklı olarak yasal olarak mecburi tutulmamıştır. Bu nedenle özel olarak KASKO yaptırmamışsanız, tek taraflı trafik kazaları nedeniyle sigorta şirketinden herhangi bir tazminat talebinde bulunmanız mümkün değildir.

İki Taraflı Trafik Kazalarında Sigorta Şirketi Ödeme Yapar Mı?

Trafikte çoğu kez iki aracın birbirine çarpışması suretiyle kaza meydana gelmektedir. Bu durumda eğer kazaya karışan araçların Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası bulunuyorsa, her sigorta diğer aracın hasarını öder. Fakat bu hususta tarafların kusur oranı oldukça önem arz eder. Konunun önem arz eden mahiyeti nedeniyle bir örnek üzerinden açıklamanın daha yerinde olacağı kanaatindeyiz.

Örneğin trafikte seyir halinde olan A ve B araçlarının birbirlerine çarpışması olayında; A aracının sürücüsünün asli tam kusurlu, B aracının sürücüsünün kusursuz olduğunu varsayalım. Bu durumda A aracına ait ZMMS bulunuyorsa, B aracının uğramış olduğu zararlar A aracının sigortacısı tarafından tazmin edilir. B aracının sürücüsünün kusuru bulunmadığından, B aracının sigortacısı ise hiçbir ödeme yapmaz. Ayrıca B aracı sahibi/sürücüsü de hiçbir şekilde tazminat sorumlusu olamaz. Dolayısıyla asli tam kusurlu sürücünün tazminat hakkı da bulunmaz.

İhtiyarı Mali Mesuliyet Sigortası (İMMS) Nedir?

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (İMMS) temelde ZMMS ile aynı rizikoyu korumak için temin edilir. Yani iki taraflı bir trafik kazasında, karşı tarafın zarara uğraması halinde, kusurlu olan sürücünün tazminat ödemesinden kurtulmasını sağlar. Ancak öyle olaylar vardır ki, ZMMS poliçesinde teminat altına alınan tutarın üzerinde bir tazminat sorumluluğu doğurabilir. Örneğin 2021 yılı itibariyle ZMMS teminat limiti araç başına 43.000,00 TL ile sınırlandırılmıştır; dolayısıyla bir kazanın meydana gelmesi halinde, sürücü kendi kusuruyla karşı tarafın 50.000,00 TL zarara uğramasına sebebiyet vermişse bunun ancak 43.000,00 TL kadarı karşılanır ve kalan 7.000,00 TL sürücüye/malike yüklenir. İMMS ise işte tam da bu noktada devreye girer. Şayet araç için ayrıca bir İMMS yaptırılmışsa, araç sürücüsü İMMS'nin teminat limitine kadar, ZMMS limitini aşan kısmı ödemekten de kurtulur.

Sigorta Şirketlerinden Hangi Zararların Tazmin Edilmesini İsteyebilirim?

Her ne kadar araçların KASKO, ZMMS, İMMS gibi sigortaları bulunsa da; sigorta şirketleri tarafından kaza nedeniyle meydana gelen tüm zararlar karşılanmaz.

ZMMS var ise: Maddi Zararlar Teminatı, Sağlık Giderleri Teminatı, Sürekli Sakatlık Teminatı, Destekten Yoksun Kalma Teminatı söz konusu olacaktır. Dolayısıyla yalnızca sayılan teminat türleri kapsamında tazminatlar ödenir. Bunun dışında örneğin manevi tazminat talebinde bulunulamaz.

İMMS var ise: İhtiyari mali mesuliyet sigortaları tamamıyla özel hukuk sözleşmesi niteliğinde olduğundan, hangi zararların karşılanacağı söz konusu sigorta poliçesine göre belirlenir. Örneğin poliçe kapsamına manevi tazminat teminatı eklenmişse, karşı tarafın uğramış olduğu manevi zararlar da bu poliçe kapsamında ödenebilir.

KASKO var ise: Tıpkı İMMS'de olduğu gibi KASKO poliçesi de tamamen tarafların iradesine göre oluşturulur. Ancak genel olarak kasko poliçelerinde manevi tazminat gibi hususların ödenmesi teminat altına alınmaz. Bu hususta hangi zararların sigorta şirketi tarafından tazmin edileceği poliçe içeriğine göre belirlenir.

Sigorta Şirketi Tazminat Ödemesi Yapmadı, Ne Yapmalıyım?

Sigorta şirketleri çoğu kez, sorumlu oldukları cüzi miktarda tazminat tutarlarını ödeme eğilimindedirler. Ancak kimi zaman meydana gelen zararın ağır külfeti nedeniyle, yahut meydana gelen olaydaki kusur oranlarının muallak bulunması nedeniyle ödeme yapmaktan imtina edebilirler. Bu gibi durumlarda çözüm olarak uzun ve meşakkatli bir süreç olan dava yoluna gidilebilir. Dava açılması durumunda, Asliye Ticaret Mahkemelerinde görüleceğinden, dava süreci oldukça uzun ve masraflı olabilmektedir. Dava yolunun dışında, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarıyla da daha az masraflı bir şekilde daha kısa sürede hedefe ulaşılması mümkündür. Bu noktadan sonrası oldukça teknik kalacağından, alanında uzman bir avukatın desteğine başvurmak, olası hak kayıplarının önüne geçecektir.

Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN

Tazminat-İdare-Ceza Hukuku Departmanı

Av. Rabia Kıraç

Stj. Av. Mücahit Kaynarca

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ : olgunhukukburosu@gmail.com