Trafik Kazası Nedir?

Trafik kazası; karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm,yaralanma ve araç hasarıyla sonuçlanmış olan olaydır.  Tanımdan hareketle, yayaların da kazazede olması son derece doğaldır. Örneğin karşıdan karşıya geçmekte olan bir yayaya motorlu/motorsuz bir aracın (bisikletin dahi) çarpması halinde trafik kazası oluşur. Bu kapsamda tek aracın karıştığı trafik kazasına "tek taraflı kaza", birden fazla aracın karıştığı trafik kazasına "çift taraflı kaza" adı verilir.

Biz bu yazımızda; trafik kazasından doğan bedensel zararların türlerini, bu nedenle sigortaya başvurulup başvurulamayacağını inceleyeceğiz. Trafik kazalarından doğan maddi hasarlar için tazminat haklarının kapsamını ilgili yazımızda inceleyebilirsiniz.

Bedensel Zarar Türleri Nelerdir?

Bedensel zararlar temelde 4 farklı tazminat kalemi olarak kendini gösterebilir:

1- Tedavi Giderleri: Bedensel zararların doğmasıyla birlikte, bu zararın giderilmesi için yahut zararın artmasını önlemek için çeşitli tedavi uygulamaları yapılabilir. Örneğin trafik kazasından sonra hastanın organ kaybını önlemek için ameliyata alınması, yahut bir süre hastanede müşahede altında bulundurulması hallerinde masraflar ortaya çıkabilir. Bunun gibi kazazedenin, kaza nedeniyle yapmış olduğu sağlık harcamaları tedavi gideri olarak kabul edilebilir.

2- Geçici İş Göremezlik Nedeniyle Kazanç Kaybı: Yaşanan kaza nedeniyle, kazazede bir süre -özellikle tedavi sürecinde- gelir getiren işinde çalışamayabilir. Örneğin, kaza nedeniyle yapılan ameliyat sonucunda, doktor tarafından 3 ay istirahat etmesi gerektiği yönünde rapor verilebilir. İşte bu gibi durumlarda kişi çalışamayacak, süreci evinde geçirmek zorunda kalacak; dolayısıyla gelirden mahrum kalacaktır. Mahrum kalınan bu gelir, geçici iş göremezlikten doğan kazanç kaybı olarak değerlendirilir.

3- Sürekli İş Göremezlik Nedeniyle Çalışma Gücü ve Kazanç Kaybı: Bedensel zarar türlerinden en önemlisi sürekli iş göremezlik nedeniyle doğan kayıplardır. Bu durumda kazazede, hayatında kalıcı bir şekilde bedensel faaliyetleri yerine getirmekte eksik durumdadır. Bu husus ise uygulamada "maluliyet raporu"yla tespit edilir. Maluliyet raporu, organların zayıflaması/ işlevini tamamen yitirmesine göre, vücudun kalıcı işlev kaybını yüzde olarak belirleyen rapordur. Maluliyet durumu, mesleği icra etmeye engel teşkil etmese de; efor kaybına yol açtığından, maluliyet oranına göre doğrudan tazminat hakları doğar.

4-Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Kayıplar:Ekonomik geleceğin sarsılması; kişinin icra ettiği meslekle ilgili olarak çeşitli yeteneklerini kaybetmesi halinde ortaya çıkar. Örneğin, bir piyanistin parmaklarının kopması halinde; ortaya çıkacak maluliyet oranı kişinin uğradığı zararları karşılamaya yetmeyebilir. Ancak kişinin mesleğini parmaklarıyla icra ettiği ve bu nedenle bir daha piyano çalamayacağı düşünüldüğünde uğrayacağı zararlar kat kat fazla olacaktır. İşte maluliyet oranın yetersiz kalacağı bu gibi durumlarda, ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar kalemi altına tazminat hakkı doğabilir.

Trafik Kazalarından Kaynaklanan Bedensel Zararları Sigorta Öder Mi?

 Trafik kazalarının ne olduğunu ve kaza neticesinde doğabilecek zarar kalemlerini yukarıda açıkladık. Asıl önemli olan ise, söz konusu zararları kimin karşılayacağı; daha doğrusu sigorta şirketlerinin bu zararları tazmin edip etmeyeceği sorunudur. Bu sorunun cevabı, yapılan sigorta sözleşmesi türüne göre değişmektedir:

KASKO Sigortası: Kasko sigortası zorunlu bir sigorta türü olmadığından, teminat içeriği taraflarca özgür bir şekilde kararlaştırılır. Genellikle iş göremezlik tazminatları ve tedavi giderleri bu kapsamda karşılanmaktadır. Fakat hangi zarar kalemlerinin sigorta şirketi tarafından ödeneceğini en net şekilde belirlemek için kasko poliçesine bakmak gerekir.

ZMMS(Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası): Sağlık giderleri ve sürekli iş göremezlik tazminatı bu sigorta kapsamında ödenmektedir. Ancak ZMMS, bir mesuliyet sigortası olduğundan, ancak trafik kazasıyla üçüncü kişiye verilen zararlar sigortacı tarafından tazmin edilir.

İMMS(İhtiyarı Mali Mesuliyet Sigortası): Tıpkı KASKO sigortası gibi, zorunlu değil ihtiyari olarak düzenlendiğinden, hangi zararların sigorta kapsamında kalacağı, İMMS poliçesine göre belirlenecektir.

Trafik Kazalarından Doğan Bedensel Zararlarda Zamanaşımı Var Mıdır?

Trafik kazalarından doğan tazminat talepleri zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl zamanaşımı süresine tabidir. Ancak bu süre her ne suretle olursa olsun, kazanın meydana gelmesinden itibaren 10 yılı geçemez. Ancak sürelerin bu denli geniş olmasına aldanılmamalı, kaza geçirilir geçirilmez ilgili sigortacıya başvuru yapılmalıdır. Zaman, daima hakkına ulaşamamış hak sahibi aleyhine işler. Genel kural bu olmakla birlikte işlenen fiilin suç teşkil etmesi halinde, ceza zamanaşımı uygulanır. Örneğin, geçirilen trafik kazası taksirle yaralama suçunu oluşturursa, ceza kanunlarında yer alan 8 yıllık zamanaşımı süresi uygulanacaktır. Ceza zamanaşımı süresi, suçun niteliğine/cezasına göre değişmektedir. Ceza hukukunda en kısa dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Sigorta Yaptırmadım Ancak Kaza Geçirdim, Ne Olacak?

Yukarıda ifade edildiği üzere, ZMMS, bir mesuliyet sigortası olduğundan; sigortalının üçüncü kişilere karşı tazminat sorumluluğunu karşılar. Bu nedenle sigortalının uğradığı bedensel zararların ZMMS ile alakası bulunmaz. Bu husus ancak karşı tarafın ZMMS sigortası olup olmadığına, yahut zarara uğrayanın kasko sigortasının bulunup bulunmadığına göre değişir:

-Şayet kazazede, herhangi bir sigorta yaptırmamışsa; karşı tarafın mali mesuliyet sigortacısına başvurarak, karşı tarafın kusuru oranında tazminat talebinde bulunabilir.

-Şayet karşı taraf kusursuz olup, kendisi kusurlu ise; ancak kasko sigortası var ise poliçe şartları dahilinde sigortaya başvurabilir.

Trafik Kazaları Nedeniyle Kimler Tazminat Talebinde Bulunabilir?

Kural olarak trafik kazaları nedeniyle yalnızca kaza nedeniyle doğrudan bedensel zarara uğrayanlar anlattığımız şartlar dahilinde sigortacıdan tazminat talebinde bulunabilir. Ancak istisnai durumlarda, yalnızca kazazedenin kendisi değil, kazazedenin yakınları da tazminat talebinde bulunabilir. Örneğin, ağır bedensel zarar yahut ölüm halinde; ölenin/bedensel zarara uğrayanın yakınları manevi tazminat ve destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunabilir.

Sonuç

Sigorta şirketine yöneltilecek tazminat talepleri yukarıda anlatıldığı üzere; somut olayın şartlarına, sigorta sözleşmesinin türüne göre, tarafların durumuna ve kusur değerlendirmesine göre belirlenmektedir. Dolayısıyla sigorta şirketine tazminat talebi başvurusunda bulunmak oldukça komplike bir  süreç gerektirir. Ayrıca sigortalıların, sigorta şirketine başvuru halinde mutlak bir şekilde tazminat alacağını kabul etmek de mümkün değildir. Ortaya çıkan hukuki ihtilafların giderilmesi için dava yoluna başvurulabileceği gibi alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına da başvurulabilir.

               Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN                     

Tazminat-İdare-Ceza Hukuku Departmanı   

Av. Rabia Kıraç

Stj. Av. Mücahit Kaynarca

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com