Yabancı ülkede yaşayan Türk vatandaşlarının yabancı ülkede bir suç isnadı ile karşı karşıya kalmaları ve bu kapsamda haklarında mahkumiyet kararı verilmesi mümkündür. Yabancı mahkemeler tarafından bir Türk vatandaşının mahkumiyetine hükmedilmesi halinde genelde, mahkumiyetin Türkiye'de infazı için Türkiye'ye gönderilmektedir. Bazen de yabancı ülkede mahkumiyetin infazı tamamlandıktan sonra; yabancı ülkeden sınırdışı edilmektedirler. Her iki durum da Türkiye Cumhuriyeti Devletini yakından ilgilendirmektedir. Yabancı mahkumiyet hükümleri Türk vatandaşının Türkiye'deki adli sicil ve arşiv kaydına işlenmektedir. Bu nedenle bu makalemizde Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemeler tarafından verilen mahkumiyet kararlarının adli sicil ve arşiv kaydından silinmesini ele alacağız.

YABANCI MAHKEMELERİN MAHKUMİYET KARARLARININ ADLİ SİCİL KAYDINA İŞLENMESİ VE SİLİNMESİ

Adli sicil Kanunu madde 2 "Hakkında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke mahkemeleri tarafından kesinleşmiş ve Türk Hukukuna göre tanınan mahkûmiyet kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye'de suç işlemiş olan yabancıların kayıtları da dahil tüm adlî sicil bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamına aktarılmasını takiben, Adalet Bakanlığı Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğündeki Merkezî Adlî Sicilde tutulur." şeklindedir. Madde metninden anlaşıldığı üzere yabancı mahkemelerce Türk vatandaşları hakkında hükmedilen mahkumiyet kararları, Türk vatandaşlarının adli sicil kayıtlarına işlenmektedir.

Ancak Türk mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet hükümlerinin arşiv kaydına alınma usulü ile yabancı mahkemeler tarafından verilen mahkumiyet hükümlerinin arşiv kaydına alınma prosedürü farklılık arz etmektedir. Nitekim Türk mahkemeleri tarafından verilen ve adli sicil kaydında yer alan mahkumiyet kararları ancak cezanın veya güvenlik tedbirinin infazı edilmiş olması, ceza zamanaşımının dolması, genel af hallerinde adli sicil arşiv kaydına alınır. Adli Sicil Kanunu madde 3 ise "Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemelerce verilmiş olup 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendine göre adlî sicile kaydedilen hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûmiyet hükümleri, kesinleştiği tarihten itibaren mahkûmiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle, Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce adlî sicil kayıtlarından çıkartılarak arşiv kaydına alınır. Adlî para cezasına mahkûmiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin hükümler, adlî sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilir." şeklindedir. Dolayısıyla yabancı mahkemeler tarafından verilen mahkumiyet kararları kesinleştikleri tarihten itibaren mahkumiyet kararında belirilen sürenin geçmesi ile arşiv kaydına alınmaktadır.

Bununla beraber yabancı mahkemelerin mahkumiyet kararlarının arşiv kaydından nasıl silineceğine dair açık bir düzenleme yoktur. Ancak uygulamada arşiv kaydının silinmesinin düzenlendiği hükümlerin aynen uygulandığı görülmektedir. Bu kapsamda Adli Sicil Kanunu madde 12 "İlgilinin ölümü üzerine,
b) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
2. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
c) Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir.
(2) Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir.
(3) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir." hükmü yabancı mahkemeler tarafından verilen mahkumiyet kararlarının arşiv kaydından silinmesinde uygulanmaktadır.

Bu nedenle yabancı mahkemelerin Türk vatandaşları hakkındaki mahkumiyet kararları için yasaklanmış hakların iadesi talep edilmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması ve kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda talep edilecek mahkemede bir kanaat oluşması gerekir. Dikkat etmek gerekir ki, yabancı mahkemeler tarafından verilen mahkumiyet kararlarının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarını giderilmesinde özellikle bu şartların yerine getirildiğine dair evraklar istenebilmektedir. Bu çerçevede mahkemece;
-Yabancı mahkemenin gerekçeli kararı
-İnfaza başlanıp başlanılmadığına dair belge
-İnfazın tamamlanıp tamamlanmadığına dair belge vb. talep edilebilmektedir. Şartların oluşması halinde talep edilen mahkeme tarafından yasaklanmış hakların iadesine karar verilecek olup, söz konusu karar ile Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne başvuru yapılabilecektir.

SONUÇ
Yabancı ülkeye gitmiş veya burada yaşamış Türk vatandaşlarının herhangi bir suça karışması durumunda yabancı mahkemece yürütülecek kovuşturma neticesinde mahkumiyete hükmedilebilmektedir. Türk vatandaşları hakkında verilen bu mahkumiyet kararları Türk vatandaşlarının Türkiye'deki adli sicil ve arşiv kayıtlarına işlenmektedir. Bu adli sicil kayıtları mahkumiyet kararında belirtilen sürenin geçmesi sonucu arşiv kaydına işlenirken, arşiv kaydına alınan bu kayıtların silinebilmesi için yasaklanmış hakların iadesine karar verilmesi akabinde bu karar ile Adli Sicil Ve İstatistik Genel Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekmektedir. Tüm bu süreç titizilikle takip edilmesi gerektiğinden alanında uzman bir avukatın hukuki yardımından yararlanılması gerekir.

Olgun Hukuk - Av. Ümit OLGUN - Konya Hukuk Bürosu

Tazminat - İdare -Ceza Departmanı

Av. Rabia KIRAÇ

Stj. Av. Figen ÇİÇEK

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ : olgunhukukburosu@gmail.com